Η τριτοβάθμια εκπαίδευση είναι στο επίκεντρο της ιδεολογικής αντιπαράθεσης για τις εκλογές.
Έχει πολύ ειδική αντιμετώπιση από την κυβέρνηση της Ν.Δ., αλλά και τα ΜΜΕ που τη στηρίζουν. Είναι εμφανής η προσπάθεια συστηματικής απαξίωσης. Τα δημόσια Πανεπιστήμια παρουσιάζονται ως κέντρα ανομίας, αλλά και ως χώροι απαρχαιωμένης γνώσης, μη συνδεδεμένης με τις ανάγκες της παραγωγικής διαδικασίας. Λοιδορούνται συστηματικά προκειμένου να νομιμοποιηθούν μέτρα που δεν υπάρχουν πουθενά στον κόσμο, όπως η Πανεπιστημιακή Αστυνομία. Ταυτόχρονα, η κυβέρνηση θέλει να οδηγήσει εκτός της δημόσιας τριτοβάθμιας εκπαίδευσης ένα μεγάλο τμήμα των μαθητών. Επιδιώκει να στραφούν σε άλλες δομές και ιδιωτικά εκπαιδευτικά ιδρύματα, με μέτρα όπως η Ελάχιστη Βάση Εισαγωγής και τα όρια φοίτησης. Με την αναθεώρηση του Συντάγματος στοχεύει να επιβάλει τα ιδιωτικά κολέγια ως καθολική εναλλακτική λύση. Η πραγματικότητα για τις επιδόσεις και δεξιότητες των Ελλήνων εργαζομένων –ιδιαίτερα των αποφοίτων της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης– είναι εντελώς αντίστροφη από αυτήν που συνήθως περιγράφεται στα ΜΜΕ και αλλού. Φυσικά οι δεξιότητες των εργαζομένων είναι καθοριστικό στοιχείο για την παραγωγικότητα της εργασίας, από την οποία και εξαρτάται η πορεία της οικονομίας. Με βάση στοιχεία του ΟΟΣΑ (έκθεση PIΑAC 2015), οι δεξιότητες κειμένου και οι μαθηματικές δεξιότητες των Ελλήνων εργαζομένων είναι απολύτως συγκρίσιμες με αυτές χωρών όπως οι ΗΠΑ, η Γαλλία και το Ισραήλ (και συχνά είναι υψηλότερες). Αυτό γίνεται καθώς το κατά κεφαλήν ΑΕΠ των χωρών αυτών είναι 40-150% υψηλότερο του ελληνικού. Παράλληλα, η δημόσια δαπάνη για την εκπαίδευση είναι στην Ελλάδα μικρότερη κατά 35% σε σχέση με τον μέσο όρο των χωρών του ΟΟΣΑ, η δε δαπάνη για την τριτοβάθμια εκπαίδευση είναι μικρότερη κατά 47% (ΟΟΣΑ 2019) και βρίσκεται στην τελευταία θέση μεταξύ των χωρών του ΟΟΣΑ. Τα δεδομένα του ΟΟΣΑ δείχνουν και άλλα σημαντικά στοιχεία. Οι εργαζόμενοι και οι άνεργοι στην Ελλάδα έχουν σχεδόν τις ίδιες δεξιότητες μεταξύ τους, πράγμα ασυνήθιστο στον ΟΟΣΑ. Επιπλέον, η Ελλάδα έρχεται πρώτη με μεγάλη διαφορά στο ποσοστό εργαζομένων με παραπάνω ουσιαστικά προσόντα από τις απαιτήσεις της θέσης τους. Οι δεξιότητες που έχουν οι εργαζόμενοι δεν χρησιμοποιούνται πλήρως στην εργασία τους σε ποσοστό μεγαλύτερο από κάθε άλλη χώρα. Τα προβλήματα των ελληνικών Πανεπιστημίων και της εξέλιξης των αποφοίτων πολύ μικρή σχέση έχουν με αυτά που επικαλούνται η κυβέρνηση, τα κυρίαρχα ΜΜΕ και άλλοι συστημικοί παράγοντες. Καίριο πρόβλημα για την Ελλάδα είναι ότι η κατά κεφαλήν εκπαιδευτική δαπάνη στην τριτοβάθμια εκπαίδευση είναι κάτω από 25% του μέσου όρου του ΟΟΣΑ (2019), ενώ η αναλογία διδασκόντων προς φοιτητές είναι σαφώς υψηλότερη. Αυτό που λείπει είναι πραγματική δημόσια επένδυση στα Πανεπιστήμια. Αναπόφευκτα λοιπόν υπάρχει τεράστια εκροή εκπαιδευμένου δυναμικού, κυρίως προς χώρες της Δυτικής Ευρώπης (Γερμανία, Βρετανία, Σουηδία κ.λπ.). Οι Έλληνες εργαζόμενοι αποκτούν υψηλά αμειβόμενες θέσεις εργασίας, οι οικογένειες και η χώρα φέρουν το κόστος της εκπαίδευσής τους, οι άλλες χώρες έχουν το όφελος. Η ελληνική οικονομία στερείται ακριβώς τον παράγοντα που θα έκανε τη διαφορά στην παραγωγικότητα και την ευημερία. Η υποβάθμιση της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης είναι μέρος του βαθιά προβληματικού μοντέλου του ελληνικού καπιταλισμού, που έγινε ακόμη χειρότερο μετά τα μνημόνια. Η υπερτόνωση των υπηρεσιών και η παρατεταμένη αδυναμία της μεταποίησης συμβαδίζουν με την πολύ χαμηλή παραγωγικότητα και την αναντιστοιχία δεξιοτήτων και θέσεων εργασίας. Οι Έλληνες κεφαλαιούχοι δεν επενδύουν στην τεχνολογική ανανέωση του κεφαλαίου, αλλά βασίζουν την κερδοφορία τους στους χαμηλούς μισθούς και την άγρια εκμετάλλευση. Η λύση δεν είναι καθόλου ο περιορισμός των εισακτέων και η επικράτηση της ιδιωτικής παιδείας. Δεν υπάρχει καμία απολύτως προοπτική δημιουργίας υψηλού επιπέδου τριτοβάθμιων σπουδών σε ιδιωτική βάση. Τα Χάρβαρντ δεν είναι κερδοσκοπικά ιδρύματα και στηρίζονται σε τεράστια περιουσιακά στοιχεία από δωρεές. Τα βρετανικά Πανεπιστήμια που μπορούν να συγκριθούν μαζί τους μετριούνται στα δάχτυλα του ενός χεριού. Η ιδιωτικοποίηση της ανώτατης παιδείας στη Βρετανία έφερε άκρατη εμπορευματοποίηση, πτώση του επιπέδου και τρομακτική αστάθεια για τα ίδια τα Πανεπιστήμια. Το ενθαρρυντικό είναι ότι στην Ελλάδα οι νέοι και οι νέες, οι μαθητές, οι φοιτητές έχουν απαντήσει με αγώνες στην υποβάθμιση της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης. Παρά τον πρωτοφανή αυταρχισμό, τις στημένες διώξεις, τους ξυλοδαρμούς και τη διαρκή στοχοποίηση, πέτυχαν νίκες που έδωσαν ανάσα σε όλους όσοι πλήττονται από τις κυβερνητικές πολιτικές. Η Ελλάδα χρειάζεται συνολική ανατροπή της εκπαιδευτικής πολιτικής και έναν ριζικά διαφορετικό προσανατολισμό για ένα δημοκρατικό Πανεπιστήμιο που θα καλλιεργεί την κριτική γνώση κ