Hoog tijd voor een wettelijk kader draagmoederschap

Geplaatst op 12:25h in algemeen door Jana Vercruysse

Elke dag krijgen koppels te horen dat hun kinderwens niet op klassieke wijze in vervulling kan gaan.

Gelukkig betekent dat niet altijd einde verhaal. Eén piste is het draagmoederschap: een andere vrouw draagt en baart voor de wensouders. In ons land werden de voorbije 20 jaar al zo’n 50 baby’s langs deze weg geboren zonder noemenswaardige problemen, in afwezigheid van een wettelijk kader. Vooruit is vragende partij voor een wettelijk kader. “Daar zijn wij het niet alleen volmondig mee eens, wij hebben ook een voorstel klaar”, stelt Robby De Caluwé (Open Vld). Het liberale Kamerlid kijkt ernaar uit om samen met Vooruit tot een breed gedragen wetsvoorstel te komen.

“Als we dan toch een wet schrijven,” zo vindt De Caluwé, “laten we daar dan meteen een goede en breedgedragen wet van maken.” Belangrijk is dat de wet niet onnodig of ongewild doelgroepen uitsluit, illegaliteit aanmoedigt of de kansen op een goede afloop van het draagmoederschapstraject hypothekeert.

Over het verbod op commercieel draagmoederschap bestaat een brede consensus. Toch moet de wetgever alert blijven dat de voorziene onkostenvergoeding wie ‘wil en kan zwanger zijn voor een ander’ financieel in staat stelt dit engagement daadwerkelijk aan te gaan. Anders zet men toch weer de deur open voor draagmoederschap tegen betaling, zij het dan via een illegaal circuit. Een verbod op laagtechnologisch draagmoederschap vindt Open Vld een brug te ver. Een genetische band tussen draagmoeder en kind uitsluiten zal leiden naar de illegaliteit. In de praktijk duiken net hier de meest schrijnende casussen op. Bovendien komen homoparen zo in de kou te staan. Zij moeten dan op zoek naar een draagmoeder én een eicel om met eigen zaadcellen te bevruchten, een onmogelijke zoektocht. Laat ons dus niet blind verbieden en ook laagtechnologisch draagmoederschap toelaten mits het onder hetzelfde draagmoederschapstraject valt als hoogtechnologisch draagmoederschap, opgevolgd door een gespecialiseerd fertiliteitcentrum waar een multidisciplinair team van experten het traject nauwlettend op zal volgen. “Een grondige screening en voorlichting – medisch, juridisch, sociaal en psychologisch – verlaagt het risico dat het proces verderop in de tijd ontspoort”, bemerkt De Caluwé.

Voor Open Vld moeten de wensouders vanaf de geboorte de juridische ouders van het kind zijn, zoals ook de ‘intentie’ van een draagmoederschapstraject is. Een piste die trouwens door juristen gespecialiseerd in afstammingsrecht en familierecht gesteund wordt, zoals blijkt uit de hoorzittingen in de Senaat in 2015. De weg waarbij wensouders het kind adopteren laat iedereen tussen twee maanden (de bedenktijd die een vrouw nu wettelijk heeft om haar kind af te staan) en twee jaar (einde van de adoptieprocedure) in het ongewisse, met heel wat gevolgen van dien in geval van bvb. overlijden. Vooral het kind is gebaat bij deze aanpassing van het afstammingsrecht.

“Voor Open Vld is het duidelijk, er moet een wettelijk kader draagmoederschap komen dat rechtszekerheid biedt aan de draagmoeder, aan de wensouders maar vooral toch aan het kind dat geboren zal worden. Er zullen ingrijpende beslissingen genomen moeten worden, hoog tijd dus om eraan te beginnen”, besluit De Caluwé.