Op de dag van zijn afscheid opende interim-partijvoorzitter Marnix van Rij het partijcongres met een meditatief moment.

Een moment van reflectie en vooruitzien. 'Er is hoop en hoop doet leven. Voor mijzelf voelt het alsof ik de achterliggende maanden mocht voltooien wat ik in 2001 als partijvoorzitter abrupt en onvoltooid achter liet.  A full circle. Het voelt alsof wij het ergste achter ons hebben kunnen laten. De fundamenten zijn gelegd.''Het voelt als een nieuw begin, met een krachtige politiek leider, met een nieuwe Tweede Kamerfractie die op stoom raakt. En vanaf vanmiddag ook met een nieuwe partijvoorzitter en een nieuw bestuur.  Straks, een nieuw kabinet met een vernieuwde bewindslieden-ploeg. En om niet te vergeten, alle zeer gemotiveerde lijsttrekkers voor de Gemeenteraadsverkiezingen op 16 maart 2022. Wij hebben nog een lange weg te gaan, maar er gloort weer hoop.Beste CDA’ers,Op 3 april, ruim twee weken na de TK-verkiezingen, landde ik vanuit St. Eustatius op Schiphol. Van een warm, tropisch klimaat in Caribisch Nederland naar een koud, Europees Nederland. Ik werd met drie opdrachten door het Landelijk Bestuur en de Verenigingsraad op pad gestuurd. De eerste betrof de evaluatie van de verkiezingen. Daarvoor installeerde ik de Commissie Spies die op 10 juli het rapport presenteerde met de volzin: “Het CDA heeft van zichzelf verloren”. Een kernachtige conclusie. De tweede opdracht betrof de governance van de partij. Daarvoor werd de Taskforce onder leiding van Yvonne van Rooij aan het werk gezet. Hopelijk ronden wij vandaag met de bespreking van de statutenwijziging de discussie over de structuur af. De derde opdracht betrof de strategie. Daar bracht de voorzitter van het Wetenschappelijk Instituut, Richard van Zwol, voor het CDA een verslag over uit: “Naar een herkenbaar CDA: recht doen, gezond leven en verschil verbinden”. Tenslotte legde ik mijzelf een opdracht op door het proces van de opvolging goed te regelen. Welnu, dat werd de verkiezing van een geheel nieuw bestuur bij enkelvoudige opdracht. Vanaf vanmiddag zal de energieke Hans Huibers met zijn frisse, nieuwe team voor een geheel nieuwe start zorgen. Daarmede is deze moeilijke periode in het CDA afgesloten. Dit meditatief moment op de dag van mijn afscheid zou ik dan ook willen benutten voor  een reflectie en een vooruitblik!ReflectieEerst reflectie. Waar hebben wij ons zoveel zorgen om gemaakt gedurende de achterliggende tijd? Waarom waren wij zo verdrietig en soms zelfs boos? Dat komt omdat wij allemaal nog steeds geloven in het christendemocratische gedachtegoed. Wij hebben het beste verhaal voor Nederland. Met elkaar hebben wij de achterliggende maanden op kronkelige paden, soms overwoekerd door doornige struiken, gelopen. Wij zijn door de diepste diepte gegaan. Een pad door het dorre dal, wij dreigden in het begin elkaar te verliezen in defaitisme en wantrouwen. Dat waren de eerste maanden. Daarna kregen wij stap voor stap meer vaste voet aan de grond. En nu kijken we weer vooruit. Het is ons gelukt om elkaar vast te houden. Wel zijn wij leden kwijtgeraakt, door overlijden en door opzeggingen. Stuk voor stuk zijn zij ons dierbaar en proberen wij degenen die hebben opgezegd weer terug te winnen voor het CDA. Dat geldt voor iedereen. Maar wij kregen er ook maar liefst 2000 leden bij dit jaar!Door de leden waarmee ik heb gesproken werd nadrukkelijk om meer inhoud en eenheid gevraagd. Daarnaast deed ik op het congres van 11 september de oproep aan de jongere generatie om op te staan en de toekomst van de christendemocratie mee vorm te geven. Dat was niet zomaar een oproep, maar dat deed ik omdat ik zag dat het CDA bulkt van het jong talent. En de jongeren zijn opgestaan! Maar liefst een derde van alle lijsttrekkers bij de komende verkiezingen is onder de 40. Jongeren hebben hun positie gepakt en doen volop mee.Een nieuw beginEn dan een vooruitblik. Van harte hoop ik dat onze partij bij blijft dragen aan het bestuur van ons land waar ieder mens telt en waar we het goed hebben. Waar we vanuit oprechte betrokkenheid zorgen voor elkaar. Waar we ondernemend en innovatief zijn met het oog op de toekomst. Waar we alles doen om onze aarde en ons land leefbaar te houden. Waar we niet alleen economische groei meten, maar ook de groei van geluk. Samen gaan we bouwen aan het Nederland van de toekomst. Samen kunnen we dat. En ik ben hoopvol over de cultuur in de partij. Met elkaar hebben we een bewustwordingsproces doorgemaakt hoe belangrijk een goede omgang met elkaar is. Wij zullen eerlijker moeten zijn, de moed moeten hebben om de zaken te benoemen die niet goed gaan en elkaar duidelijke feed-back geven.Ank, jou wil ik in het bijzonder uit de grond van mijn hart bedanken voor je onvermoeibare inzet en